PSİKOLOJİK SAĞLAMLILIK
Çocuklarda psikolojik sağlamlılık nedir? Nasıl geliştirilir?
Psikolojik sağlamlılık, zorlu yaşam koşulları karşısında kişinin tekrar tekrar ayağa kalkma becerisidir. Psikolojik sağlamlılık birçok faktöre bağlıdır. Herkes doğuştan bir miktarda çabuk iyileşme becerisine sahiptir. Kişilik özelliklerinin yanı sıra psikolojik sağlamlık sonradan öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir beceridir. Bu noktada çevresel etkenlerin de etkili olduğunu görmekteyiz. Duygusal olarak olumlu, güvenilir, dengeli ve süreklilik içeren ilişki kurabildiği kişiler (anne, baba, anneanne, babaaanneler, öğretmen vb.) hayatında olan çocuğun psikolojik dayanıklılığı da artabilmektedir.
Risk Faktörleri
Bireysel Risk Faktörleri
Erken doğum
Olumsuz yaşam olayları
Kronik hastalıklar
Madde kullanımı
İntihar girişimi
Kayıp/yas yaşantıları deneyimleme
İhmal ve istismara maruz kalma
Suç işleme
Engellilik durumu
Düşük benlik saygısına sahip olma
Ailesel Risk Faktörleri
Ebeveynlerin kronik hastalığı ya da psikopatolojisi
Ebeveyn boşanması
Ebeveyn kaybı/yoksunluğu
Madde kullanan/suç öyküsü olan ebeveyne sahip olma
Olumsuz ebeveyn tutumları
Aile içi çatışma
Aile içi şiddet
Ailede çocuk
Okul Sistemi Risk Faktörleri
Akademik başarısızlık
Akran zorbalığına maruz kalma
Okula aidiyetin yetersiz olması
Etkin olmayan öğretmen tutumu
Olumsuz sınıf/okuliklimi
Okul devamsızlığı/okul terki
Çok sık okul değiştirme
Güvenli olmayan okul çevresi
Bir öğrenci için bu risk faktörlerinden bir veya birkaçı mevcutsa öğrenci travmatik belirtiler gösterebilir. Yukarıdaki risk faktörleri dışında doğal afetler, pandemi, salgın hastalıklar vb. gibi doğal yaşam koşulları da psikolojik olarak zorlayıcı olabilmektedir. Riskli yaşam faktörlerine sahip öğrenciler için psikolojik sağlamlılığının güçlü olması bir koruyucu faktördür. Bu yüzden okul öncesinden 4. sü sınıfa kadar fark etmeksizin tüm öürencilerin psikolojik sağlamlılığının aile ve okul iş birliği içinde geliştirilmesi faydalıdır.
Aileler Çocuklarının Psikolojik Sağlamlılığını Nasıl Geliştirebilirler?
- Her çocuk psikolojik sağlamlık kapasitesi ile dünyaya gelmektedir.
- Ancak bu güçlü yön, üzerinde çalışılarak yaşam boyunca geliştirilebilir.
- Bu nedenle çocukluk döneminde psikolojik sağlamlık gelişimine olabildiğince erken yaşlarda başlamak gerekmektedir.
- Çocukluk döneminde en fazla rol model alınan bireylerin ebeveyn olduğu dikkate alındığında, bu dönemde ebeveynin stres verici olaylar karşısındaki tepkileri çocukların başa çıkma becerilerini de etkileyecektir.
- Kendi psikolojik sağlamlık gelişiminize odaklanın ve kendinizi bu açıdan değerlendirin.
- Çocuğunuzla güçlü ve duyarlı ilişkiler kurmaya gayret edin.
- Çocuğunuza olumlu bir rol model olun.
- Çocuğunuzun toplumsal kaynaklardan yararlanabilmesi için fırsatlar sağlayın.
- Çocuğunuzda öz kontrol ve öz düzenleme becerilerini gelişmesi için fırsatlar sağlayın.
- Çocuğunuzun düşünme becerilerinin gelişmesi için etkinlikler ve aktiviteler planlayın ve uygulayın.
- Çocuğunuzda öz güven gelişimini destekleyin.
- Yaşama olumlu bir bakış açısıyla yaklaşması konusunda çocuğunuzu destekleyin ve rol model olun.
- Çocuğunuzu sorumluluk alması ve yeni deneyimler edinebilmesi için cesaretlendirin
kaynakça:
